بوشهر، ایستگاه دریایی زائران ایران در خلیج فارس - بلاگ پو

ارتباط بندر بوشهر با کرانه های جنوبی خلیج فارس و همچنین ابعاد مالی این بندر تاریخی اهمیت ویژه ای به آن داده و بوشهر را در کنار حضور و نفوذ دولت هایی چون انگلستان که کنسولگری خود را در این شهر دایر نموده بودند به یکی از کانون های مهم مالی و سیاسی تبدیل کرد. علاوه بر مواردی که حاکی اهمیت راهبردی این بندر داشت. ابعاد ارتباطی بندر بوشهر که در مقاطعی از دوران قاجاریه به خصوص دوران سلطنت ناصرالدین شاه است که بوشهر را به عنوان یکی از مهم ترین مبادی ورودی و خروجی زائران بیت الله الحرام مطرح می کرد. در این زمان با توجه به ناامنی های به وجود آمده که بیش ازپیش راه های خشکی را تهدید می نمود، ناچار راه های دریایی برای سفر به حج موردتوجه قرار گرفت. ازآنجاکه مهم ترین و معتبرترین آبراه ارتباطی خلیج فارس به آب های بین المللی بوشهر بود این بندر ازنظر مذهبی و زیارتی نیز جلب توجه می کند. در این زمان بوشهر به عنوان مهم ترین جهت ارتباطی در خلیج فارس مطرح شده جهت به گونه ای بود که در ابتدا زوار در بوشهر سوار بر کشتی شده و سپس با گذر از آب های خروشان خلیج فارس به سمت دریای عمان و اقیانوس هند و یمن حرکت نموده و پس ازآن به دریای سرخ وارد شده و ازآنجا در بندر جده پهلو می گرفتند. استقبال زائران ایرانی از نقاط گوناگون ایران در دوران قاجار که از بیشتر نواحی ایران و نواحی چون؛ قائن در خراسان، خراسان، فارس، و نواحی مرکزی ایران به بوشهر صورت می گرفت به خوبی در گزارش های روزنامه ایران که از نخستین روزنامه های دوران قاجار بود منعکس شده است.

در گزارش های روزنامه ایران نقش کشتی ها و جهازهای انگلیسی، ایرانی و هلندی که وظیفهٔ انتقال زائران را به مکه و مدینه بر عهده داشتند و همچنین سختی ها و مشقت هایی که زوار در این راه متحمل می شدند به وضوح بیان شده است. یکی از دشوارترین کارها سوار و پیاده شدن از کشتی برای قرنطینه ای بود که با وجود شلوغی بیش ازحد و سوار شدن بیش از ظرفیت کشتی تحمل ناپذیر بود. دشواری عمدهٔ این راه معطلی های فراوانی بود که مسافران در این بندرها چه در رفتن و چه در برگشتن از جده می بایست تحمل نمایند تا کشتی از راه برسد.

سال های 1290 هجری قمری تا سال های پیش از مشروطیت را می توان نقطه اوج این جابجایی دریایی از طریق بوشهر دانست.

مسافرت از راه بوشهر به سرزمین حجاز علاوه بر اجر معنوی سود مادی خوبی نیز شامل حال تجار داخلی و خارجی مقیم بوشهر می گرداند. روزنامه ایران در گزارشی به این موضوع را تأیید نموده است:وکلای جهازات در بندر بوشهر می خواستند از یک نفر حاجی بیست وپنج تومان کرایه جهاز بگیرند. تاجر هولاندی [هلندی] با حاج قرار گذاشت که نفری پانزده تومان کرایه بگیرد و جهاز بسیار بزرگی اجاره کرد، وکلای جهازات خبر شده آن ها هم پانزده تومان قرار دادند. (روزنامه ایران، ش 434،1297، ص 1(

هزینه بالای کرایه کشتی ها و جهازات زیارتی در کنار نوسانات قیمت اجاره بهای آن بار مالی سنگینی را بر دوش زائران تحمیل نموده بود.

نکته قابل ذکر آنکه کنترل کشتی هایی که وظیفه جابه جایی حجاج را از مبدأ بوشهر به مقصد مکه و مدینه به عهد داشتند بر عهدهٔ نیروهای انگلیسی مستقر در بوشهر بود تا جایی که نیروهای انگلیسی مقرر نموده بودند که هر کشتی بیشتر از سیصد نفر حاجی نبایستی حمل نمایند.

در طی سفر دریایی گهگاهی نیز حاجیان را خطرات مختلفی ازجمله طوفان های دریایی و همچنین حملات دزدان دریایی نیز تهدید می کرد. در یکی دیگر از گزارش های روزنامه ایران به خوبی به این موضوع اشاره شده است: چند روز قبل جهاز آتش موسوم به علم شیر از مکه معظمه می آمده و بار زیاد داشته، در نزدیکی مقسط به گل نشسته، چند روز بدین منوال بود. سارقین دریا مستحضر شده و به خیال غارت اطراف کشتی را احاطه نموده کاپی تن [کاپیتان] ساعتی و تفنگی تعارف رئیس سارقین نموده، تفنگ را قبول و ساعت را پس داده [است]. هر چه کاپی تن [کاپیتان] کمک خواسته از آن ها که کشتی را حرکت دهند، مفید نیفتاده، تا شب پنجم، خیال سارقین به کلی صرف غارت کشتی و حاج شده، کاپی تن [کاپیتان] هم پنچاه شصت تفنگ سوزنی بیرون آورده، به حاج داده که خود را حفظ نمایند و سارقین می گفتند که یا شما را غارت می کنیم یا هزار لیره فرانسه بدهید، تا کمک کنیم خلاص شوید. تا صبح کاپی تن [کاپیتان] مهلت خواسته، شبانه بارها را به دریا انداخته، کشتی قدری سبک شده و لطف الهی شامل شده، آب دریا زیاد شده، کشتی را حرکت داده، ولی سکان کشتی شکسته آن را طوری با طناب و غیره بسته، خود را به بوشهر رسانیدند. (روزنامه ایران، ش 349،1295، ص 2)

منبع: روزنامه ایران. شماره های 349 و 434، سال 1290 الی 1295

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

turkeyro.ir: ترکیه: سفر بقه سرزمین زیبایی ها، استانبول، آنتالیا، آنکارا، کوش آداسی

pariha.ir: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.