مروری بر عملکرد پدافند هوایی و ضد موشکی عربستان سعودی - بلاگ پو

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، به نقل از مشرق جنگ 5 ساله یمن موجب شد تا بخش های بزرگی از ارتش عربستان سعودی به شکل مستقیم وارد این میدان نبرد شده و فرصتی برای سنجش کارایی خود در جنگ واقعی را داشته باشند.

ارتش عربستان سعودی نیز مانند سایر کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس همیشه متهم به وابستگی تجهیزاتی و نداشتن تجربه و توان فرماندهی یک جنگ واقعی بوده اند.

جنگ یمن فرصتی برای سعودی ها بود تا خود را از سایه این اتهامات و تحقیرها خارج نمایند اما آنچه در میدان نبرد پس از 5 سال مشاهده شد نشان میدهد، تحلیل ها و قضاوت های عمومی در مورد ناکارآمدی ارتش های عربی پر بیراه نبوده است.

در این بخش از سلسله مطالب آنالیز توان ارتش های خاورمیانه قصد داریم به آنالیز عملکرد پدافند هوایی و ضد موشکی ارتش عربستان در جنگ یمن بپردازیم.

ساختار کلی و تجهیزات در خدمت ارتش عربستان

پدافند هوایی ارتش عربستان زیرمجموعه ای از نیروی هوایی این کشور محسوب میگردد که به دو بخش دفاع هواپایه با استفاده از جنگنده های رهگیر و بخش زمین پایه با استفاده از طیف گسترده ای از سامانه های موشکی و توپهای راهنمایی راداری ساخت امریکا، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی تقسیم می گردد.

پدافند هوایی عربستان سامانه های موشکی کوتاه برد و میانبرد مختلفی نظیر موشک های دوش پرتاب استینگر و میسترال، سامانه برد کوتاه کروتال ساخت فرانسه و موشک های میانبرد مشهور MIM23 هاوک را در خدمت دارند اما به ندرت از آنها در جنگ یمن استفاده شده است.

با توجه به اینکه موارد تهدید برای نیروهای سعودی در خاک یمن و یا شهرها و پایگاه های نظامی این کشور در خاک خود شامل موشک های بالستیک، کروز و پهپادهای انتحاری بوده است عمده بار فعالیت پدافند این کشور بر عهده دو سامانه اسکای گارد(توپ راهنمایی راداری 35 میلیمتری) و پاتریوت بوده است.

سامانه پدافندی هاوک

پدافند هوایی عربستاند از سال 1990میلادی اقدام به سفارش سامانه ضد موشکی MIM104 پاتریوت کرد. طی سه مرحله سفارش مجموعا 1774 تیر موشک رهگیر پاتریوت از دو مدل PAC2 و PAC2-GEM توسط این کشور خریداری شد که تا چندی پیش تنها دارایی ارتش عربستان برای مقابله با تهدید موشکی بالستیک ارتش یمن بود.

موشک های پاتریوت در نسخه PAC2 تنها توان مقابله با موشک های بالستیک تاکتیکی و کوتاه برد نظیر موشک اسکاد را داشتند و این برای برطرف احتیاج عربستان با توجه به توان موشکی کشورهای منطقه کافی نبود.

بدین منظور در سال 2014 عربستان قراردادی به منظور خرید 802 تیر موشک پاتریوت از نسخه PAC3 که به این کشور توان مقابله با موشک های سنگین تر و با سرعت بیشتر را نیز میدهد از امریکا خریداری کرد. این قرارداد هنوز به طور کامل تحویل داده نشده است اما حدود 1 سال است که نسخه PAC3 پاتریوت در خاک عربستان عملیاتی شده است.

اما مشاهده عملکرد و ضعف های سامانه پاتریوت در جنگ یمن و افزایش توان موشکی کشورمان موجب شد تا عربستان در سال 2017 به عنوان بخشی از قرارداد جامع 110 میلیارد دلاری خود با امریکا دست به سفارش سامانه برد بلند THAAD بزند.

سامانه پدافندی THAAD

این قرارداد شامل 44 پرتابگر و 360 موشک رهگیر تاد، خودروهای فرماندهی و کنترل و 7 دستگاه رادار کشف AN، TPY2 مجموعا به ارزش 15 میلیارد دلار بود که قرار است تا سال 2024 به این کشور تحویل داده گردد.

جنگ یمن و شکسته شدن کمر پدافند سعودی

از سال 2015 و شروع تجاوز نظامی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی به خاک یمن و بمباران های سنگین نیروی هوایی این کشور علیه مردم بی دفاع یمنی، رزمندگان انصارالله نیز به تلافی این حملات اقدام به حملات موشکی، راکتی و پهپادی به اهداف سعودی در خاک یمن یا عمق خاک عربستان میکردند.

یگان موشکی انصارالله از سال نخست نبرد تا کنون طیف وسیع و متنوعی از موشک و راکت های سبک و سنگین را علیه اهداف دشمن شلیک نموده است. اصلی ترین تسلیحاتی که تا کنون توسط انصارالله استفاده شده است شامل موارد زیر است :

موشک بالستیک برکان؛ که در واقع حاصل تغییراتی در موشک های مدل SCUD و هواسونگ 6 است که در دوران ارتش سابق این کشور به ترتیب از شوروی سابق و کره شاقتصادی خریداری شده بودند. ده ها تیر از این مدل موشک تا کنون به سمت خاک عربستان شلیک شده است.

موشک قاهر ام2؛ که حاصل تغییر کاربری موشک زمین به هوای روسی S125 به موشک زمین به زمین با برد حدود 200 کیلومتر است.

موشک بالستیک OTR21 توچکا ساخت شوروی سابق که منجر به پرتلفات ترین حادثه برای نیروهای ائتلاف در سال 2015 در پادگان الصافر استان مارب شد و صدها نظامی سعودی و اماراتی در این حمله موشکی به هلاکت رسیدند.

موشک کروز قدس1؛ که در حمله به پایگاه های هوایی در جنوب عربستان و حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو در شهرهای بقیق و خریص مورد استفاده نهاده شد.

راکت های توپخانه سری بدر و زلزال؛ که معمولا در حمله به مراکز نظامی سعودی در استان های جیزان و نجران و مناطقی از خاک یمن استفاده میگردد.

بزرگترین و اصلی ترین مشکل پدافند ارتش سعودی این بود که تنها گزینه برای مقابله با حملات انصارالله (چه موشک و چه راکت) سامانه گرانقیمت پاتریوت بود .

هر تیر موشک رهگیر سامانه پاتریوت حدود 3 تا 4 میلیون دلار قیمت دارد و مدل مقابله با تهدیدات نیز بدین صورت است که برای هر تیر موشک مهاجم بایستی 2 تیر موشک رهگیر پاتریوت شلیک گردد.

در واقع هنگامی که آژیر حمله موشکی در هر نقطه از خاک سعودی به صدا درمی آید و رادارهای پدافندی اقدام به کشف اهداف مینمایند چه موشک بالستیک اسکاد چندصد هزار دلاری شلیک شده باشد و چه راکت کارگاهی چند ده هزار دلاری، باید به ازای هر هدف 2 موشک 3 میلیون دلاری پاتریوت شلیک گردد(برای هر رهگیری 6 میلیون دلار).

تصویر ماهواره ای از استقرار موشک پاتریوت PAC3در اطراف ریاض

البته این موضوع شامل حملات موشکی به ریاض نمیگردد! بارها دیده شده است به هنگام حملات موشکی به شهر ریاض حتی با تنها 1 موشک برکان، پدافند هوایی سعودی حتی دستور العمل فنی استفاده از سامانه پاتریوت را نیز زیر پا گذاشته و 4 یا 5 تیر موشک پاتریوت را برای رهگیری هدف شلیک مینمایند. این موضوع بیش از اینکه برای اطمینان فنی از نابودی هدف باشد ناشی از ترس و واهمه شدید مقامات سعودی از اصابت موشک یمنی به پایتخت این کشور است.

در واقع فرماندهان سعودی حاضر بودند تمامی ذخایر موشکی خود را نیز خرج نمایند اما مانع از اصابت موشک یمنی به پایتخت این کشور شوند.

عبور با فاصله زیاد موشک یمنی از سد موشک رهگیر پاتریوت PAC3

هر چند در چندین مورد سامانه پاتریوت چه در خاک سعودی و چه در استان مارب یمن در رهگیری موشک های یمنی ناکام بوده و خسارات شدیدی به این کشور وارد شده است اما ضربه اصلی که پدافند این کشور در جنگ یمن متحمل شد عبور چند موشک یمنی از سد پدافند آنها نبود .

نخستین مورد، اثبات ناتوانی سامانه پاتریوت در حفاظت از تاسیسات حیاتی این کشور به ویژه تاسیسات نفتی و فرودگاه های نظامی به هنگام حملات با موشک کروز و پهپادهای انتحاری بود.

اگرچه توجیه و بهانه های مختلفی برای دفاع از عملکرد پاتریوت در این موارد توسط هواداران تسلیحات غربی بیان میگردد، اما حداقل میتوان گفت ده ها میلیارد دلار هزینه ارتش سعودی در بخش پدافندی این کشور برای دفاع از تاسیسات حیاتی، حتی در جنگ با کشور فقیر و کم توان یمن نیز پاسخگو نبوده است.

فرماندهان و رهبران مغرور سعودی که زمانی میخواستند در کمتر از 1 ماه ریشه مقاومت مردمی یمن را خشکانده و انصارالله را مجبور به پذیرش شکست نمایند احتمالا پس از گذشت 5 سال از خود میپرسند که ارتشی که در رویاهای خود توهم نبرد با جمهوری اسلامی ایران را دارد، اگر از پس نیروی شبه نظامی تحت محاصره مانند رزمندگان یمنی برنمی آید و حتی توان حفاظت از شاهرگ های نفتی و نظامی خود را در برابر تعداد محدودی موشک رقیب ندارد، چگونه در یک جنگ تمام عیار با کشوری با توان نظامی صدها برابر انصارالله یمن دوام خواهد آورد؟

دومین نکته در مورد عملکرد پدافند سعودی، کاهش شدید ذخایر موشک های پدافندی این کشور بود.

طبق تخمین های نسبتا معتبر کارشناسان، در طول سالهای جنگ حدود 400 تا 500 پرتابه یمنی شامل موشک بالستیک، کروز یا راکت های توپخانه ای به سمت مواضع نظامیان سعودی شلیک شده است که برای رهگیری آنها (صرف نظر از موفقیت یا ناکامی) حدود 700 تا 800 تیر موشک پاتریوت شلیک شده است .

نقشه راداری و رینگ های پدافندی ارتش عربستان

اگر کلیه ذخایر موشکی پاتریوت عربستان از نسخه های مختلف را حدود 2500 تیر در نظر بگیریم، سعودی ها برای یک نبرد محدود ضد موشکی حدود یک سوم ذخایر پدافندی خود را هدر داده اند!

اگر زمانی فرماندهان و رسانه های سعودی با غرور فیلم های رهگیری یک راکت کوچک یمنی با 2 موشک 3 میلیون دلاری پاتریوت را به نمایش میگذاشتند و آن را نشانه قدرت پدافند خود میدانستند، حال به خوبی متوجه دامی که در آن گرفتار بودند شده اند.

بخش بزرگی از ذخایر موشک پدافندی ارتش سعودی صرف نبردی بی فایده و بدون نتیجه شد که میتوانست در جنگ با رقیبی بزرگتر صرف مقابله با موشک های تهاجمی پرتعداد گردد، اما حتی با وجود روابط اقتصادی گسترده عربستان با شرکت های نظامی امریکایی، کمپانی Rheytheon سازنده سامانه پاتریوت نیز با توجه به حجم گسترده سفارشات خود از کشورهای گوناگون، به هیچ عنوان ظرفیت لازم برای سفارشات احتاقتصادی عربستان و جبران ذخیره از دست رفته را در کوتاه مدت نخواهد داشت.

اخبار گروه سایر رسانه ها صرفا بازنشر اخبار سایت ها و خبرگزاری هاست و خبرنگاران هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.

بازگشت به صفحه رسانه ها

مجله گرگانلند

مجله دانلود و سرگرمی